Muqdisho (Wararka Maanta) – Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu habeenkii Talaadaddii la kulmay qaar kamid ah xildhibaannada labada aqal ee baarlamaanka Soomaaliya.
Waxay aheyd casho siyaasadeed, goobtana waxaa ka muuqday qaar kamid ah xildhibaanno la tuhmaayey inay dhinaca mucaaradka raacsan yihiin, taas oo xoojisay dooddii aheyd in uusan dalka ka jirin mucaarad macno leh oo dheelitiri kara dowladda madaxweyne Xasan.
Hadal-jeedin uu madaxweyne Xasan Sheekh ka sameeyay kulankaasi cashada ah ayaa si weyn u dhalisay sacab iyo dareen togan oo banaanka ah.
Madaxweynaha isaga oo aan inkirsaneyn inay maamulo ka maqan yihiin oo midnimada golaha wadatashiga qaran ay dhantaalan tahay ayuu sheegay inuu maamullada maqan raadin doono.
Waxaa maqan Puntland iyo Jubbaland. Wuxuu sheegay inay u tegi doonaan walaalaha maqan haddii ay ka ogolaadan ama uu baryi doono haddii ay u yimaadaan.
Warkaas wuxuu dadka qaar u muujiyay dareen ah inuu madaxweynaha odeynimadiisa dib ula soo baxay, oo dad badan ayaa ka fiirsi la’aan soo dhaweeyay hadalkaas, waxayna sugayeen inuu Xasan Sheekh qorsheyn doono xal deg deg ah oo lagu ilaalinayo midnimada dalka iyo inay go’aamada noqdaan kuwa loo dhan yahay.
Laakiin 24 saac kadib, madaxweyne Xasan Sheekh wuxuu qaaday tallaabo taas caksigeeda ah, wuxuu isticmaalay fikrada ah “qofna looma joojinayo”, wuxuuna go’aanno kasoo saaray shirkii qabyada ahaa ee golaha wadatashiga qaran, iyada oo ay maqan yihiin Puntland iyo Jubbaland.
Waxa uu saddexda maamul ee Galmudug, Koonfur Galbeed iyo HirShabelle u sameeyay muddo kororsi sharci darro ah, wuxuu go’aansaday inuu sharciga doorashooyinka mariyo baarlamaanka, iyadoo aanay ogoleyn Puntland iyo Jubbaland iyo inuu dhiso guddi doorasho oo ay maamulladaasi maqan yihiin.
Hadalkii habeenkii Talaadadda iyo tallaabadii habeen hore inay hal qof ka wada imaan karaan ayaa dadka qaar ka yaabisay. Si fudud tani waxay ku bareysa inuu laba qof yahay Xasan Sheekh odeyga ah markii uu idaacadda ka hadlayo iyo Xasan Sheekh aan rabin inuu cid u joojiyo oo aanay wax macno ah ugu fadhin midnimada dalka.
Waa hal qof, waa hal madaxweyne, laakiin hadalladiisa iyo ficiladdiisa waa laba qof ayey leeyihiin dadka sida weyn ula fajacay farriintii uu Xasan Sheekh ka hor sheegay xildhibaannada iyo tallaabooyinkii uu habeen hore qaaday.
Dhinaca uu habeen hore u dhaqaaqay madaxweyne Xasan Sheekh neecaw qaran kama jirto, waxaana muuqata inuu dalka si weyn usii kala fogaan karo haddii caqliga iyo waaqica loo soo laaban.
Sidoo kale waxay arrintaan si fudud kugu dhiiri-gelinaysa in aanad sidooda u qaadan hadallada ay idaacadaha ugu tala-galeen siyaasiyiinta Soomaalidu oo ay ku qaldayaan caqliga bulshada, oo aad taas bedelkeeda sugto tallaabooyinkooda dhabta ah.